Tin vivu

Mụn nhọt là gì? Mụn nhọt có nguy hiểm không? Nguyên nhân bị mụn nhọt và mẹo trị mụn nhọt hiệu quả tại nhà. Cách trị mụn nhọt tận gốc dễ làm mà hiệu quả cao

Nhiều người cho rằng mụn nhọt, mẩn ngứa thường lành tính và không có gì nguy hiểm. Tuy nhiên nếu chữa trị không đúng cách, gây biến chứng có thể bị viêm cầu thận, thậm chí gây nhiễm khuẩn huyết, đe doạ đến cả tính mạng. Vậy làm thế nào để phòng tránh và điều trị khỏi bệnh?

Mụn nhọt là gì?

Mụn nhọt là một tình trạng nhiễm trùng ở da gây ra các nốt sưng, đau, có mủ bên trong, hình thành bên dưới da. Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập và gây viêm một hoặc nhiều nang lông. Khi các nhọt xuất hiện gần nhau tạo thành một cụm nhọt sẽ khiến một vùng da bị nhiễm trùng có các rãnh nối với nhau bên dưới da.

Khi mới hình thành, mụn nhọt giống như các vết đốt, sưng đỏ, mềm. Sau đó, các nốt này ngày càng to hơn và chứa đầy mủ bên trong, gây đau đớn cho đến khi bị vỡ, chảy dịch ra ngoài. Các vùng da thường xuất hiện nhọt gồm mặt, sau cổ, nách, đùi và mông.

Bạn có thể thực hiện các biện pháp tự chăm sóc mụn nhọt tại nhà nhưng đừng cố nặn, bóp hay chích vỡ chúng ra. Điều này có thể khiến nhiễm trùng nặng thêm.

Nguyên nhân gây ra mụn nhọt

Thủ phạm chính gây mụn nhọt là chủng vi khuẩn quen thuộc: Tụ cầu vàng Staphylococcus aureus. Các vi khuẩn này sống ký sinh trên da người khỏe mạnh và chờ thời cơ gây bệnh. Nơi cư trú ưa thích của chúng là nang lông ở các nếp gấp như rãnh mũi, má, rãnh liên mông… hoặc các hốc tự nhiên như lỗ mũi.

Khi da bị thương tổn, xuất hiện vết xước, vết cắt… tụ cầu sẽ nhân cơ hội xâm nhập. Chúng kích ứng hệ miễn dịch của cơ thể và gây phản ứng viêm. Các tế bào miễn dịch được huy động đến chỗ tổn thương, dịch và mủ hình thành tạo ổ áp xe dưới nốt mụn nhọt. Vùng bị nhọt và cả phần da xung quanh rơi vào trạng thái đau đớn, khó chịu.

Ngoài tụ cầu, một vài yếu tố nguy cơ kết hợp cũng góp phần làm nặng thêm tình trạng bệnh:

• Khả năng miễn dịch kém: làm giảm khả năng chống chọi của cơ thể với vi sinh vật.
• Mắc bệnh tiểu đường: đường huyết cao thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn.
• Suy dinh dưỡng: khả năng phục hồi tự nhiên của cơ thể kém.
• Mắc các bệnh về da: những thương tổn về da dễ mở ra cánh cửa để vi khuẩn xâm nhập nhiều hơn.
• Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh giúp đưa ra giải pháp điều trị đúng đắn. Với mụn nhọt, tiêu diệt tụ cầu là mục tiêu hàng đầu – quyết định thành công trong điều trị bệnh.

Các loại mụn nhọt thường gặp

Nhọt cụm hay nhọt chùm : Ðây là một áp xe trong da do vi khuẩn Staphylococcus aureus gây ra. Nó có thể có một hoặc nhiều lổ trên bề mặt da và có thể đi kèm với sốt hoặc lạnh run.
Mụn bọc : Ðây là một loại áp xe được hình thành khi các ống tuyến bã bị bít tắc và nhiễm trùng. Mụn bọc thường gặp nhất ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
Viêm tuyến mồ hôi mưng mủ : Ðây là một bệnh mà có nhiều ổ áp xe hình thành ở nách và vùng bẹn. Những vùng này là kết quả của viêm khu trú các tuyến mồ hôi.
U nang lông : Ðây là một kiểu áp xe xuất hiện ở nếp gấp của mông. Nó thường hình thành sau một chuyến đi dài mà phải ngồi.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Tình trạng này có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào trên cơ thể, nhưng thường thấy ở mụn nhọt ở lưng, mặt, sau cổ, nách, đùi và mông. Các vùng da đó đều là những nơi dễ đổ mồ hôi hoặc hay cọ xát vào nhau. Nếu bị nổi mụn nhọt, bạn có thể gặp phải các dấu hiệu sau:

• Có các nốt sưng đỏ, đau, ban đầu có kích thước nhỏ và tăng dần lên đến hơn 5cm
• Vùng da quanh nốt nhọt bị đỏ
• Kích thước của nốt sưng này tăng lên trong vài ngày, bên trong chứa đầy mủ
• Nhìn thấy đầu trắng trên nốt mụn sưng, cuối cùng sẽ vỡ và dịch bên trong chảy ra ngoài

Hầu hết các nhọt đều tự vỡ để dịch mủ bên trong chảy hết ra ngoài mà không để lại sẹo trên da. Quá trình này thường mất từ 2 ngày đến 3 tuần, tùy trường hợp.

Các bước xử lý mụn nhọt tại nhà

Vệ sinh cá nhân và loại bỏ các yếu tố nguy cơ

Vệ sinh cá nhân cần được đảm bảo để ngừa nguy cơ lây lan mụn nhọt sang vùng da khác. Người bệnh nên thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và tránh sờ gãi lên nốt nhọt. Nếu có thói quen để móng tay dài, nên cắt tỉa gọn gàng, tránh trở thành nơi lưu giữ mầm bệnh vi khuẩn. Khi tắm, giặt rửa, cần chọn những loại xà phòng an toàn, không gây kích ứng để bảo vệ làn da.

Nếu bạn còn có thêm các yếu tố nguy cơ gây mụn nhọt, việc loại bỏ là cần thiết. Kiểm soát các bệnh lý nền, nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch… là những phương pháp hiệu quả để góp phần cải thiện tình trạng nhọt.

Xử lý mụn nhọt tại chỗ

Can thiệp tại chỗ là bước quan trọng nhất trong điều trị mụn nhọt. Nếu xử lý đúng cách, nhọt sẽ nhanh khỏi, giảm đau đớn kéo dài và không để lại sẹo. Ngược lại, sai lầm trong việc tác động lên mụn nhọt có thể khiến nó lâu khỏi hơn và rất dễ gây sẹo xấu trên da.

Xử lý mụn nhọt được chia thành hai giai đoạn:

Giai đoạn sớm, chưa có mủ

Ở giai đoạn này, nốt mụn nhọt vẫn còn cứng và đỏ. Bạn tuyệt đối không nên sờ nắn, nặn hay kích thích vào thương tổn. Để làm sạch, ngừa sưng to và lan rộng, cần bôi dung dịch sát khuẩn 2-4 lần/ngày.

Giai đoạn có mủ

Khi mủ đầy lên, nốt nhọt “chín” hoàn toàn cần được phẫu thuật rạch rộng để làm sạch thương tổn. Thủ thuật rạch mổ nên được thực hiện ở cơ sở y tế để đảm bảo vệ sinh.

Sau bước rạch mổ, việc làm sạch đúng cách sẽ quyết định thành công trong điều trị. Khi được làm sạch, nốt nhọt sẽ giảm viêm nhanh, mau khô se và không tái lại.

Bốn dung dịch sát khuẩn được bộ Y tế khuyến cáo dùng cho mụn nhọt là: Dizigone, chlorhexidine, hexamidine, povidone iod. Trong đó, Dizigone đang là sản phẩm được dùng phổ biến nhất nhờ đáp ứng đủ các tiêu chí trên. Nhờ khả năng sát khuẩn mạnh mẽ, an toàn tương tự miễn dịch tự nhiên, Dizigone giúp nốt mụn nhọt sớm khô và không còn chảy mủ, chảy dịch.

Sau khi khô hẳn, vùng da bị nhọt cần được dưỡng ẩm để thúc đẩy da non tái tạo. Vì vậy, sau bước sát khuẩn, nên kết hợp thoa kem dưỡng ẩm để tạo điều kiện ẩm phù hợp cho da. Một số loại kem thông dụng nhất trên thị trường hiện nay là: Kem Dizigone Nano Bạc, Vitamin E, Vaseline, Lanolin…

Dùng kháng sinh toàn thân

Khi mụn nhọt xuất hiện quá nhiều hay có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định kê thuốc kháng sinh phù hợp. Tùy theo tình trạng nhọt, bệnh nhân có thể được dùng các thuốc:

• Nhóm beta lactam: Cloxacilin; Augmentin.
• Nhóm macrolid: Roxithromycin; Azithromycin; Axit fusidic

Thời gian dùng kháng sinh sẽ kéo dài khoảng 7 – 10 ngày. Trong quá trình dùng thuốc, bạn cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định của bác sĩ để tránh gặp tác dụng phụ.

Những trường hợp phải đến cơ sở y tế

Bất kỳ nhọt hoặc áp xe nào xảy ra trên một bệnh nhân bị tiểu đường hoặc bệnh nhân có bệnh cơ bản (như ung thư, viêm khớp dạng thấp, v.v..) nên được khám bởi nhân viên y tế.

Hơn nữa, nhiều thuốc, đặc biệt Prednisone, ức chế hệ thống miễn dịch (hệ thống chống nhiễm trùng tự nhiên của cơ thể) có thể gây ra biến chứng cho một nhọt lẽ ra là đơn giản. Nếu bạn không chắc chắn về ảnh hưởng của thuốc lên hệ miễn dịch, dược sĩ của bạn có khả năng giải thích cho bạn thuốc nào là đáng quan tâm.

Nhọt da khiến bạn đau không thể chịu nổi. Cơn đau làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày hoặc giấc ngủ.

Mụn nhọt to nhanh và lan rộng tạo thành một khối sưng viêm lớn ở da. Kích thước nhọt to hơn 5 cm là dấu hiệu đáng báo động.

Thông thường một mụn nhọt đơn giản sẽ không gây sốt. Nếu xuất hiện triệu chứng sốt kèm lạnh run có khả năng cao bị nhiễm trùng máu hoặc ảnh hưởng đến cơ quan khác.

Mụn nhọt đi kèm với nổi hạch cũng là dấu hiệu xấu cho thấy mụn nhọt có thể trở nên nghiêm trọng.

Mụn nhọt tồn tại kéo dài hơn hai tuần. Thông thường những mụn nhọt đơn giản sẽ lặn và lành trong vòng hai tuần chỉ với những cách xử trí đơn giản tại nhà. Nếu nhọt da vẫn hiện diện và có triệu chứng sưng đau kéo dài hơn hai tuần, tình huống có thể sẽ nghiêm trọng.

Một ‘u nang lông’, nhọt xuất hiện giữa 2 mông là một trường hợp đặc biệt. Những nhọt này hầu như luôn luôn cần điều trị bao gồm dẫn lưu và đắp gạc (đút gạc vào miệng áp xe để bảo đảm nó liên tục được dẫn lưu). Sau cùng, nhọt nào gây ra đau đớn mà lâu hết nên được thăm khám.

Trên đây là một số lưu ý và hai hiện tượng nhiễm trùng da phổ biến giúp người đọc có thể bảo vệ cho mình và người thân.

Phòng ngừa mụn nhọt, mẩn ngứa mùa hè

Để phòng mụn nhọt, bạn cần giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ như thay quần áo hằng ngày, thường xuyên tắm rửa, đặc biệt là về mùa hè, sau khi lao động nơi bụi bẩn; nên rèn luyện thân thể, ăn uống đủ chất để nâng cao sức đề kháng. Đặc biêt, không được gãi và nặn mụn nhọt, nhất là đinh râu vì khi nặn sẽ sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào máu và gây nhiễm khuẩn huyết rất nguy hiểm.

Về mùa hè không nên ăn uống đồ cay nóng, kích thích như uống rượu, hút thuốc, ăn ớt, hạt tiêu, hành tỏi sống, cà phê, uống nhiều nước đá. Nên tăng cường ăn nhiều rau quả có tính mát như dưa hấu, dưa chuột, bí đao, rau đay, mồng tơi, cua đồng, mướp đắng, chanh, cam, thanh long…

Khi ra ngoài trời phải đội mũ rộng vành, đeo khẩu trang, đeo kính râm, tránh tụ tập đông người.

Truy cập TIN VIVU để đọc nhiều bài viết hay hơn hoặc truy cập trực tiếp danh mục blog làm đẹp